Γνωρίζουν οι βιοκαλλιεργητές στην Ελλάδα τι ακριβώς είναι οι γ.τ.ο. και ποιες οι πιθανές επιπτώσεις στη γεωργία; Στο παρακάτω άρθρο παρουσιάζονται τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα μιας ανεξάρτητης έρευνας για το πως αντιλαμβάνονται το θέμα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών οι κύριοι συντελεστές της πρωτογενούς παραγωγής στη βιολογική γεωργία.
Η παρακάτω έρευνα προσπαθεί να δώσει μια επισκόπηση για τις γνώσεις και τις απόψεις 200 βιοκαλλιεργητών στην Β. Ελλάδα γύρω από την εισαγωγή γενετικά τροποποιημένων (γ.τ.) σπόρων στην Ελληνική γεωργία μέσω συνεντεύξεων οι οποίες περιέκλειαν ανοιχτές και κλειστές ερωτήσεις. Οι πλειοψηφία των παραγωγών που ρωτήθηκαν έχουν μπει στον τομέα των βιολογικών στο διάστημα των τελευταίων πέντε ετών. Από αυτούς, ένα ποσοστό 76% καλλιεργούν βιολογικά κυρίως λόγω των επιδοτήσεων της ΕΕ, ενώ 45% εξήγησε την συμμετοχή του στην βιολογική γεωργία με βάση τις αυξημένες τιμές των βιολογικών προϊόντων στην αγορά. Τέλος, 15% αυτών εντάχθηκε στον συγκεκριμένο τομέα της γεωργίας από τον φόβο των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η χρήση των χημικών στην υγεία τους.
Μέχρι και την έναρξη των συνεντεύξεων δεν υπήρχαν πληροφορίες για την οργάνωση σεμιναρίων ή ενημερωτικών εκδηλώσεων από φορείς για θέματα γύρω από τους γ.τ.ο., οπότε οι γνώσεις των παραγωγών γύρω από το θέμα προέρχονταν κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για παράδειγμα, μόνο ένας στους τρεις είχε ενημερωθεί ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι γ.τ. σπόροι στην αγορά της Ε.Ε., ενώ ακόμα και αυτοί που ήταν ενήμεροι για το θέμα δεν μπορούσαν να κατονομάσουν κάποια γ.τ. ποικιλία. Επιπλέον, μόνο ένα 10% των ερωτηθέντων είχε ακούσει τον όρο Φυτά Ανθεκτικά σε Ζιζανιοκτόνα και μόνο ένα 2% γνώριζε για την οριζόντια μεταφορά γονιδίων και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των γ.τ.ο..
Τα ίδια περίπου χαμηλά ποσοστά παρατηρήθηκαν σε θετικές απαντήσεις γύρω από το αν οι παραγωγοί γνωρίζουν ότι γ.τ. σπόροι ανθεκτικοί σε ζιζανιοκτόνα μπορούν να αποτελέσουν ζιζάνια σε επόμενη καλλιέργεια, όπως και για το γεγονός ότι η μεταφορά γονιδίων μπορεί να οδηγήσει σε διασταύρωση γ.τ. φυτών και συγγενών ζιζανίων, η οποία στη συνέχεια μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο ανθεκτικά ζιζάνια.
Επιπρόσθετα δεν υπήρχαν συγκεκριμένες απόψεις για τις επιπτώσεις των γ.τ. πάνω στην βιοποικιλότητα. Παρόλο που δεν διαφάνηκε ότι οι βιοκαλλιεργητές έχουν συγκεκριμένες απόψεις γύρω από το θέμα των γ.τ.ο., η πλειοψηφία αυτών έδειξε να μην ανησυχεί ότι καλλιέργειες του θα μπορούσαν να επιμολυνθούν από γειτονικές καλλιέργειες μιας και η επικρατέστερη άποψη ήταν πως τα γ.τ. φυτά δεν καλλιεργούνται στον Ελλαδικό χώρο.
Κανένας παραγωγός δεν ανέφερε ότι του έχουν γίνει έλεγχοι για την ύπαρξη γ.τ.ο. στο γενετικό υλικό που χρησιμοποιεί. Το 96% δεν είχε επίγνωση ότι οι γ.τ. καλλιέργειες σχετίζονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά, αντιθέτως, ένα 72% πίστευε ενστικτωδώς πως οι γ.τ. καλλιέργειες θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη εξάρτηση των αγροτών από τις εταιρείες. Το 90% των βιοκαλλιεργητών που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις είπε ότι θα πρέπει να υπάρχουν περιοχές ελεύθερες από γ.τ.ο., ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται κοντά σε βιότοπους. Από την άλλη πλευρά, το 86% εξ αυτών αντέδρασε θετικά απέναντι σε άλλες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας, όπως οι γενετικές εξετάσεις για την ανίχνευση ασθενειών ή την εισαγωγή γονιδίων των ανθρώπων σε ζώα για την παραγωγή οργάνων.
Ως εκ τούτου, καθίσταται προφανές ότι υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με την πληροφόρηση γύρω από τους γ.τ.ο.. Η συντριπτική πλειοψηφία είχε άγνοια γύρω από όλα σχεδόν τα τεχνικά ζητήματα σχετικά προς την εφαρμογή των γ.τ.ο. στη γεωργία, καθώς και με την επιχειρηματολογία σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι γ.τ. καλλιέργειες δεν μπορούν να αποτελούν μέρος της βιολογικής γεωργίας.
Συνολικά, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η αντίθεση των βιοκαλλιεργητών για την εισαγωγή γ.τ.ο. στη χώρα μας, η οποία συμβαδίζει με την κοινή γνώμη της χώρας -και χαρακτηρίζεται τα μεγαλύτερα ποσοστά μη αποδοχής των γ.τ.ο. σε ευρωπαϊκό επίπεδο- βασίζεται περισσότερο σε ενστικτώδεις αντιδράσεις. Πράγματι, η ανάγκη για σχετική πληροφόρηση, έρευνα και εκπαίδευση στον τομέα της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα δείχνει να είναι επιτακτική. Συμβουλευτικά σεμινάρια για τους αγρότες, τα οποία θα συνδέσουν τη στάση τους απέναντι στους γ.τ.ο. με τους στόχους της βιολογικής γεωργίας και νομικά πλαίσια που θα διασφαλίζουν την ιχνηλασιμότητα των σπόρων, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην διαφύλαξη της διατήρησης των αρχών της βιολογικής γεωργίας στη χώρα μας.
Βακάλη Χριστίνα, Δεληγιόβας Γιάννης, Χατζηγεωργιάδης Νικόλαος
[Οι συγγραφείς δραστηριοποιούνται στον τομέα της βιολογικής γεωργίας ως ανεξάρτητοι ερευνητές, ενώ η παραπάνω έρευνα δεν έχει χρηματοδοτηθεί από κάποιο κρατικό ή ιδιωτικό φορέα.]
BiotechWatch
Φεβρουάριος 2011
Μπράβο στην Χριστίνα και τα παιδιά.
Μπράβο και στο blog. Διαδώστε το